नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना : जय शिवराय मित्रांनो! राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्वाची योजना सज्ज झाली आहे. नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाचा दुसरा टप्पा म्हणजेच ‘पोकरा’ योजनेचा दुसरा टप्पा राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी सुरु होणार आहे. 10 ऑक्टोबर 2024 रोजी झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत या योजनेच्या दुसऱ्या टप्प्याला मंजुरी मिळाली आहे. या योजनेचा पहिला टप्पा यशस्वी ठरला असल्याने शेतकऱ्यांच्या हितासाठी हा दुसरा टप्पा सुरु करण्यात आला आहे.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प: महत्वाचा दुसरा टप्पा
सद्यस्थितीत ही योजना राज्यातील 16 जिल्ह्यांमध्ये राबवली जात होती. या 16 जिल्ह्यांत अकोला, अमरावती, बीड, बुलढाणा, छत्रपती संभाजीनगर, धाराशिव, हिंगोली, जळगाव, जालना, लातूर, नांदेड, नाशिक, परभणी, वर्धा, वाशिम, आणि यवतमाळ यांचा समावेश आहे. या योजनेच्या दुसऱ्या टप्प्यात आता आणखी 5 नवीन जिल्ह्यांचा समावेश करण्यात आला आहे. या पाच जिल्ह्यांत नागपूर, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर, आणि गडचिरोली यांचा समावेश आहे. या नवीन टप्प्यानुसार आता एकूण 21 जिल्ह्यांमधील 6959 गावांमध्ये ही योजना राबवली जाणार आहे.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या महत्त्वपूर्ण बाबी
या योजनेचा उद्देश आहे शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने अधिक उत्पादनक्षम बनवणे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना नवीन सिंचन पद्धती, माती परिक्षण, पाणी व्यवस्थापन, आणि सुधारित कृषी उपकरणांची मदत मिळणार आहे. या तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे शेतीत अधिक उत्पादन मिळणार असून शेतकऱ्यांचा आर्थिक विकास साधला जाईल.
योजना कशा प्रकारे राबवली जाणार?
या योजनेअंतर्गत सरकारने 6000 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर केला आहे. जागतिक बँकेच्या सहाय्याने या योजनेचा आर्थिक भार उचलला जाणार आहे. या निधीतून 7000 नवीन गावांमध्ये या योजनेचा लाभ देण्यात येणार आहे. या निधीचा वापर प्रामुख्याने सिंचन, माती परिक्षण केंद्रे, आणि कृषी प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये करण्यात येणार आहे.
सरकारच्या वतीने लवकरच यासंबंधीचा अधिकृत जीआर (सरकारी आदेश) निर्गमित करण्यात येईल. त्यानुसार या योजनेचा पहिला टप्पा ज्या गावांमध्ये लागू करण्यात आला होता, त्यांची यादी तसेच नव्याने मंजूर झालेल्या गावांची यादी देखील प्रकाशित केली जाईल. ही योजना 21 जिल्ह्यांमधील 6959 गावांमध्ये पूर्णत्वास नेण्यात येणार आहे.
योजना राबवण्याची प्रक्रिया
शेतकऱ्यांसाठी ही योजना सरकारच्या माध्यमातून थेट पद्धतीने राबवली जाणार आहे. यासाठी शेतकऱ्यांना अर्ज प्रक्रिया सोपी केली जाणार असून त्यांच्या अडचणी दूर करण्यासाठी जिल्हास्तरावर विशेष मदत केंद्र स्थापन केली जाणार आहेत. शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक ती सर्व माहिती आणि मार्गदर्शन उपलब्ध होणार आहे.
योजनेचा पहिला टप्पा यशस्वी झाल्यानंतर आता दुसऱ्या टप्प्यात शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त फायदा मिळावा यासाठी सरकारने योजना अधिक प्रभावी बनवली आहे. शेतकऱ्यांना पिकांच्या नवीन जातींचे प्रशिक्षण, सिंचनाच्या आधुनिक पद्धती, माती परिक्षण आणि कृषी सल्ला यासाठी विशेष व्यवस्था करण्यात आली आहे.
योजना लागू करण्यासाठी महत्त्वाचे जिल्हे
मित्रांनो, आधीच्या टप्प्यातील 16 जिल्ह्यांमध्ये ही योजना यशस्वी ठरली होती. आता या योजनेत 5 नवीन जिल्ह्यांचा समावेश झाल्याने राज्यातील एकूण 21 जिल्ह्यांमधील 6959 गावांमध्ये ही योजना राबवली जाणार आहे. हे नवीन 5 जिल्हे म्हणजे नागपूर, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर, आणि गडचिरोली आहेत. या जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांसाठी ही योजना अत्यंत फायदेशीर ठरणार आहे.
कृषी विकासासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीत आधुनिक तंत्रज्ञानाचा उपयोग करण्याची संधी मिळणार आहे. यामुळे पिकांचे उत्पादन वाढेल आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न सुधारेल. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे शेतकऱ्यांना स्वावलंबी बनवणे आणि त्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवणे आहे.
पुढील पावले
लवकरच या योजनेच्या संदर्भात अधिकृत जीआर निर्गमित होईल. त्यानंतर शेतकऱ्यांना या योजनेत सहभाग घेण्यासाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू होईल. अर्ज कसा करावा, कोणत्या कागदपत्रांची आवश्यकता आहे, आणि कसा लाभ मिळेल यासंबंधीची माहिती शेतकऱ्यांना मिळणार आहे. अर्ज प्रक्रिया सोपी करण्यासाठी सरकारी विभाग विशेष पावले उचलणार आहेत.
या योजनेमुळे राज्यातील शेतकरी आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने उत्पादनात वाढ करू शकतील. योजना लागू झाल्यानंतर शेतकऱ्यांना नियमितपणे अद्ययावत माहिती दिली जाईल. तसेच, त्यांना त्यांच्या शेतीसाठी योग्य मार्गदर्शन करण्यात येईल.
योजना राबवण्याचा कालावधी
सद्य परिस्थितीत शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ प्रत्यक्ष मिळण्यास डिसेंबर किंवा जानेवारी 2024 नंतर सुरुवात होईल. सरकारच्या वतीने या योजनेची प्रक्रिया सुरळीतपणे राबवण्यासाठी आवश्यक ती सर्व तयारी सुरू आहे. या योजनेचा लाभ शेतकऱ्यांना मिळण्यासाठी आवश्यक त्या सर्व तयारीचे काम पूर्ण होणार आहे.
शेतकऱ्यांसाठी लाभ
शेतकऱ्यांना या योजनेतून विविध फायदे मिळतील:
- सिंचन सुविधा सुधारण्यासाठी मदत
- माती परिक्षण केंद्रांतून पिकांची योग्य मातीची निवड
- आधुनिक कृषी उपकरणांची माहिती आणि मदत
- शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत आणि मार्गदर्शन
योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांचे उत्पादन वाढेल आणि शेतीत तंत्रज्ञानाचा उपयोग वाढेल. शेतीत आधुनिकता आणण्यासाठी सरकारचे हे महत्त्वाचे पाऊल आहे.
निष्कर्ष
मित्रांनो, नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या दुसऱ्या टप्प्याच्या माध्यमातून राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी मोठा फायदा होणार आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना स्वावलंबी बनवण्यासाठी, शेतीत तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवण्यासाठी, आणि शेती उत्पादनात वाढ करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण ठरणार आहे.
राज्यातील 21 जिल्ह्यांमधील 6959 गावांमध्ये या योजनेचा लाभ दिला जाणार आहे, आणि शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीत सुधारणा करण्यासाठी मोठी मदत मिळणार आहे.